TASARIM FELSEFESİ VE BİLİM
Tasarım, bir sorunun çözümü için geliştirilmiş bir fikir ya da plandır. Tasarım, öncelikle, beyinde varolan bir fikirdir; ama bu fikir bir biçim(form) verme dinamiğini içerir ve bu oluşum süreci içinde biçim kazanmış bir nesne(object) olarak dışlaşır, somutlaşır.
Bilim düzenli, sistemli ve yöntemli bir bilgidir. İnsan, algılarının nesnelerle ilgi içine girdiği günden beri, nesneleri bilmek, aralarındaki ilgileri, olayları açıklamak ister.Bu istek ilkin dinsel nitelikte olur; ama insan duyu verilerini ve algı içeriklerini giderek akılla temellendirerek bilime giden yolu açar. Bu yol insanlık tarihi boyunca gelişerek bilim çağına ulaşır. Bu süreç bilimin ve bilimsel düşüncenin evrim tarihidir.
Bilimin evrim sürecinde özgün ve devrimci bir çağ Grek uygarlığıyla başlar. Bu çağa bilimsel çalışmalarıyla ağırlığını koyan, doğayı açıklama modeliyle adını yüzyıllar sonrasına taşıyan ünlü düşünür Aristoteles'tir. O da dünyanın yoktan yaratılmadığı görüşünü benimser.
Bu zamanda yazılan kitapların çoğu doğa üzerinedir. Bu nedenle Grek çağını bir "bilim çağı" olarak nitelendirebiliriz. Bu çağa bilimsel çalışmalarıyla ağırlığını koyan , doğayı açıklama modeliyle adını yüzyıllar sonrasına taşıyan ünlü düşünür Aristoteles'tir.
Ona göre, dünyaya ilk hareketi tanrı vermiştir.Bu ilk hareketle devinime geçen dünyada sonraki bütün değişim ve oluşumlar Aristoteles'in dört neden kuramına göre meydane gelir.
1-Maddi neden
2-Biçimsel neden
Bu zamanda yazılan kitapların çoğu doğa üzerinedir. Bu nedenle Grek çağını bir "bilim çağı" olarak nitelendirebiliriz. Bu çağa bilimsel çalışmalarıyla ağırlığını koyan , doğayı açıklama modeliyle adını yüzyıllar sonrasına taşıyan ünlü düşünür Aristoteles'tir.
Ona göre, dünyaya ilk hareketi tanrı vermiştir.Bu ilk hareketle devinime geçen dünyada sonraki bütün değişim ve oluşumlar Aristoteles'in dört neden kuramına göre meydane gelir.
1-Maddi neden
2-Biçimsel neden
3-Hareket ettirici neden
4-Ereksel neden
<Ancak Newton ile beraber bu dünya tasarımı modeli terkedilir.>
Isaac Newton, Doğal Felsefenin Matematiksel İlkeleri adlı başyapıtında, gökyüzünde ve yeryüzünde meydana gelen hareketleri evrensel çekim yasasına göre ve matematiksel bir dille açıklar. Bununla Newton Aristoteles'in dünya tasarım modelini yıkmış olur.
4-Ereksel neden
<Ancak Newton ile beraber bu dünya tasarımı modeli terkedilir.>
Isaac Newton, Doğal Felsefenin Matematiksel İlkeleri adlı başyapıtında, gökyüzünde ve yeryüzünde meydana gelen hareketleri evrensel çekim yasasına göre ve matematiksel bir dille açıklar. Bununla Newton Aristoteles'in dünya tasarım modelini yıkmış olur.
Canlılar alanına baktığımızda, orada da fizik dünyasında olduğu gibi tasarım modelleri görürüz.Bu modellerden en ünlüsü Charles Darwin'in On The Origin Of Species by means of Natural Selection adlı yapıtında ortaya attığı doğal ayıklanma kuramıdır.
Kimilerine göre bu evrim sürecini bilimin gelişmesinde de görmek mümkündür. Sözgelimi, Stephen Toulmin, Darwin'in evrim kuramını model alarak, bilimsel kuramların başarılı ya da başarısız oluşlarını değişinim, doğal ayıklanma gibi kavramlarla açıklamayı dener. Bu değişimi başarabilenler etkinliklerini sürdürürler. Bu değişimi gerekli kılan ise yaratıcı düşünce ve insanın sınırsız merakıdır.Bu değişim sayesinde aynı olay ve sorunlarla ilgili birçok kuram türetilebilir.
Bilim felsefesinin ünlü düşünürlerinden Thomas Kuhn'a göre, bilim paradigmalardan oluşur ve bilimin gelişmesi paradigmaların değişim sürecidir. Bu paradigmalarda doğaya alternatif modellerdir.
Yorumlar
Yorum Gönder